ضمانت نامه بانکی بین المللی

ضمانت نامه مستقل بانکی و معادل آمریکایی آن، اعتبارنامه انتظاری، پدیده حقوقی نسبتا جدیدی است که عمدتا به منظور تضمین تعهدات قرارداری بکار می رود. ضمانت نامه مستقل بانکی در عرصه تجارت بین الملل، دارای اقسام متعددی است و ساختار آن شیوه های پرداخت مختلفی را اجازه می دهد. شیوه پرداختی که بیشتر مورد استفاده است، ضمانت نامه قابل پرداخت به صرف درخواست می باشد که به ذینفع اجازه می دهد صرفا با ارائه یک درخواست کتبی وجه آن را وصول کند. حقوق حاکم بر این پدیده که عمدتا از رویه دادگاهها و نوشته های حقوقی کشورهای مختلف نشات گرفته، تا حد زیادی یکنواخت و فراملی است. خصیصه اصلی این قبیل ضمانت نامه ها استقلال آنها از قرارداد پایه است. به این معنا که اولا تعهد بانک ضامن به پرداخت وجه ضمانت نامه و حق ذینفع برای وصول آن صرفا بایستی با مراجعه به مفاد و روط مقرر در خود ضمانت نامه معین شود نه با مراجعه به قرارداد پایه و ثانیا رابطه بین بانک و ذینفع از رابطه بین بانک و ضمانت خواه تاثیر نمی پذیرد. در نتیجه اصل استقلال، بانک ضامن باید در صورت تحقق شروط مقرر در ضمانت نامه وجه آن را پرداخت نماید و نمی تواند در مقابل ذینفع به ایرادات ناشی از قرارداد پایه استناد کند. ذینفع نیز برای مطالبه وجه ضمانت نامه صرفا باید اسناد مقرردر ضمانت نامه را به بانک ارائه نماید (ماهیت اسنادی شروط پرداخت) و ملزم به اثبات تخلف بدهکار اصلی از قرارداد پایه به طریق دیگری نیست. با توجه به اصل استقلال و لزوم اسنادی بودن شروط پرداخت، وظیفه بانک در مقام رسیدگی به درخواست ذینفع صرفا احراز مطابقت ظاهری اسناد ارائه شده از ناحیه ذینفع با مفاد ضمانت نامه است. براساس رویه و عرف موجود، ذینفع می تواند حقوق خود نسبت به عایدی ضمانت نامه را به دیگری واگذار کند مگر اینکه در متن ضمانت نامه خلاف آن پیش بینی شده باشد اما واگذاری حق مطالبه ضمانت نامه منوط به پیش بینی چنین حقی در متن ضمانت نامه و یا انتقال قرارداد پایه است. در حال حاضر با توجه به اصل استقلال ضمانت نامه از روابط پایه، این سند از ضمان عقدی یا تبعی در حقوق داخلی کشورها متمایز شده و ماهیت جدیدی به خود گرفته است. این پدیده جدید را به رغم اختلاف نظرهای موجود باید عقدی غیرمعین دانست که قواعد عمومی قراردادها بر آن حاکم است. در حقوق ایران، اعتبار این قرارداد مستند به ماده 10 قانون مدنی است.